Analiza/ Më shumë sesa përçues dijesh, sfida e sotme e arsimit është të mësojë aftësitë për t’iu përshtatur ekonomive në zhvillim
Nga Andreas Schleicher*
Deri në revolucionin industrial, as arsimi formal dhe as përparimet në teknologji nuk sollën një ndryshim kaq të madh për shumicën dërrmuese të njerëzve. Por ashtu si progresi teknologjik u përshpejtua, arsimi dështoi që të ruante paqen, duke lënë një numër të madh të njerëzve në luftë për t’u përshtatur në një botë që ndryshon me shpejtësi. U desh një shekull që politikat publike të rezervuara të përgjigjeshin më në fund me një përpjekje për të siguruar qasje universale në shkollim. Në dekadat e fundit, hapa të rëndësishëm janë bërë për ta bërë këtë gjë realitet në të gjithë botën. Por në një epokë kur risitë teknologjike përsëri ia kalojnë arsimit, përpjekja për të siguruar qasje për të gjithë dhe një mundësi për të mësuar, jo vetëm që duhet të dyfishohet; por duhet një strategji e re për t’u përshtatur në një botë gjithnjë e më të paqëndrueshme dhe të pasigurt.
Arsimi dhe zhvillimi ekonomik
Qasja në arsim është zgjeruar ndjeshëm. Bota është e ndarë më shumë në mes të pasurve, vendet e mirarsimuara dhe ato të varfra, të arsimuara keq. Cilësia e shkollimit mbetet një parashikues i fuqishëm i të ardhurave kombëtare në afat të gjatë, dhe shumë vende me të ardhura të ulëta kanë filluar të zhvillojnë arsimin në shërbim të zhvillimit ekonomik. Mbetet shumë punë për t’u bërë edhe në vendet me të ardhura të larta. Shumë vende prodhuese të naftës, në veçanti, kanë pasur sukses në konvertimin e pasurisë së tyre natyrore në kapitalin fizik dhe konsum; por ata kanë dështuar për të ndërtuar kapitalin njerëzor në të cilin ekonomitë e tyre mund të mbështeten në të ardhmen. Nëse vendet me të ardhura të larta do t’i pajisin studentët e tyre të paktën me aftësitë bazë, ato do të përfitojnë nga zhvillimi ekonomik barazuar me gati pesë herë GDP-në e tyre aktuale. Edhe me burimet e tyre të bollshme natyrore, pasuria më e madhe qëndron e pashfrytëzuar për shkak të aftësive të pazhvilluara në popullsitë e tyre.
Arsimimi ka ndikim shumë më të gjerë se sa thjesht të përmirësojë fitimet apo mundësitë e punësimit, pasi kjo është arsyeja pse ai është një komponent i indeksit të zhvillimit njerëzor. Në të gjitha vendet me të dhëna të krahasueshme, të rriturit me aftësi të ulëta në shkrim e lexim kanë më shumë gjasa të raportojnë shëndet të dobët, kanë më pak besim tek bashkëqytetarët e tyre, dhe e perceptojnë veten si objekte – sesa aktorë – në procesin politik. Për aq kohë sa vendet dështojnë për të pajisur banorët e tyre me aftësitë e duhura, progresi teknologjik nuk ka gjasa për t’u përkthyer në rritje ekonomike, si dhe do të krijohet rreziku që popullsia të lëngojnë në një shoqëri të margjinalizuar.
E megjithatë, është e rëndësishme të theksohet se vetëm arsimi formal nuk është i mjaftueshëm për të siguruar mundësi më të mëdha dhe prosperitet. Në shumë ekonomi, shumë të diplomuar të papunë bashkëjetojnë me një numër të madh të punëdhënësve të cilët nuk mund të gjejnë punëtorë me aftësitë që ata kanë nevojë. Nëse individët dhe vendet do të vazhdojnë të korrin përfitimet e arsimit, politikëbërësit duhet të përqendrohen në aftësitë e nevojshme për t’ia dalë në një botë në ndryshim të vazhdueshëm e të shpejtë.
Arsimimi, jo thjesht përçues dijeje
Në të kaluarën, arsimimi kishte të bënte me dhënien e njohurive. Sot, ajo ka të bëjë me sigurimin e studentëve me mjetet për të lundruar në një botë gjithnjë e më të pasigurt, të paqëndrueshme. Për fat të keq, aftësitë që janë të lehta për t’u mësuar janë gjithashtu të lehta për t’u transferuar. Njohuritë mbeten të rëndësishme. Por ekonomia globale nuk i shpërblen punëtorët për atë që ata dinë (Google di çdo gjë); ajo i shpërblen ata për atë që ata mund të bëjnë me atë që ata e dinë.
Arsimimi duhet të përqendrohet në përmirësimin e asaj se si nxënësit të mendojnë, të punojnë dhe të përdorin teknologjinë, dhe në ofrimin e aftësive sociale dhe emocionale të nevojshme për të bashkëpunuar me të tjerët. Në të kaluarën, mësuesit jepnin dijen duke i krijuar problemet në copa të menaxhueshme dhe pastaj iu mësonin teknikat për zgjidhjen e tyre. Sot, vlera shpesh qëndron në sintetizimin e copave të ndryshme të informacionit. Dhe për këtë, punëtorët kanë shumë më tepër nevojë se sa thjesht për njohuritë teknike; ato duhet të jenë të mbushur me kureshtje, të jenë mendje hapur, si dhe të kenë aftësinë për të bërë lidhjet midis ideve në dukje pa lidhje.
Të zhvillojmë aftësitë e punëtorëve
Në sistemin arsimor tradicional, nxënësit mësonin sipas mënyrës së tyre dhe gjykoheshin në mënyrë individuale. Por ndërkohë që teknologjia përparon dhe ekonomitë e veçanta bëhen të ndërvarura, puna me të tjerët është duke u bërë gjithnjë e më e rëndësishme. Sot, rrallë rezultojnë risi inovative nga individë që punojnë në mënyrë të izoluar; më shpesh ato janë produkt i bashkëpunimit. Shkollat duhet të ndërtojnë këtë realitet të ri në planet e programet e tyre, studentët e tyre të përgatiten për të punuar me njerëz nga të gjitha kulturat dhe pajisjen e tyre për një botë të formësuar nga çështje që kapërcejnë kufijtë kombëtarë.
Pjesë e përgjigjes është promovimi i aftësitë të të mësuarit gjatë gjithë jetës së punëtorëve, në vend që të fokusohen në edukimin që përfundon kur fillon puna. Zhvillimi i aftësive është më i lehtë kur të mësuarit është i integruar në vendin e punës. Kjo i lejon të rinjtë të zhvillojnë aftësitë e vështira që kanë të bëjnë me pajisjet moderne dhe të mësojnë aftësitë e buta, duke përfshirë punën në grup, komunikimin dhe negocimin, përmes përvojës së botës reale. Një qasje tjetër e rëndësishme është ndërhyrje aktive në tregun e punës, duke përfshirë këshillimin, asistencën për kërkim të punës, etj..
Përgatitja e edukimit për ekonominë moderne do të kërkojë përfshirjen e çdo sektori të shoqërisë. Qeveritë do të duhet të hartojnë stimuj më të zgjuar financiarë. Sistemet e arsimit do të duhet të bashkohen për të nxitur sipërmarrjen dhe të ofrojnë trajnim më të mirë profesional. Punëdhënësit do të duhet të investojë tek punëtorët e tyre. Dhe sindikatat e punës mund të kontribuojnë në trajnimin e siguruar që përkthehet në punë më të mirë.
Arsimi është gjithnjë e më shumë një ndërmarrje kolektive, dhe kjo duhet të reflektohet në aftësitë që siguron për të diplomuarit. Në fund të fundit, e ardhmja e arsimit do të varet nga individët dhe gatishmëria e tyre për të përfituar nga të mësuarit, nga mundësitë për të investuar në të ardhmen e tyre.
* Andreas Schleicher është drejtor për Arsimin dhe Aftësitë, si dhe Këshilltar Special për Politikat e Arsimit të Sekretarit të Përgjithshëm të OECD-së. Artikulli u botua në project-syndicate.org